Dictionary Entries

piarsaí

ó d'anam go na piarsaín nach b'éard tá ann míol mór, your soul to the dickens isn't it a whal (POR). Ní droch-fhocal é (AL).

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

péic

an phéic, fox's brush is recorded by C. Bairéad from the Achréidh in Béaloideas, xxvii, 125. Cf. i bpéic an mhadra alla in Dic Buiréad's Tarraingt na Mónadh, IE, t. 532.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

hata Acla agus naprún Chliara

ná déan hata Acla dó .i. den chasúr, don't treat it like hata Acla, that is to say make common property of it (MMt). There was only one hat in Achill and only one apron in Clare Island, and everybody wore it in turn according as he or she needed it. The same was said of brógaí Iorruis, there was only one pair which was used by everybody or so the saying goes.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

giortaigh

giortaigh an bóthar, shorten the road; this is what the Gobán Saor's daughter-in-law told his son to do

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

geas

an raithneach faoi gheasaí - ní fhacthas aon phór ariamh air. Na feagha, a' raithneach, agus a' chloch gheal - chuir Naomh Páraic mallacht orthú (SBh). Ná bain le geis is ní bhainfidh geis leat (sean-ocal) (TMt), do not violate superstitious custom and superstition will not interfere with you.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

fobhthaí

fofaí ag a chéilí, an t-olc istigh acú dá chéilí (TmB); cho fofaí le madadh, ready for fight.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

éisteallach

duine éisteallach, fastidious person (Sb); in particular a horse that won't drink from a smelly bucket is said to be éisteallach, or a cow (MMt), (AL).

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

dóghín

an dóghín, the little miserable two (of diamonds), dó + ín.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

díth dóich

na préacháin a' déanamh dí dóich air ann, the crows doing destruction to his crops there (Sb); a' déanamh dí dóich ar do chómhars, wronging your neighbour, rash judging him (MMT); a' déanamh dí dóich air, éagóir (TmB); dí dóich, rud mí-chéart (AL). Cf. Béaloideas, xiii, 224: bhí siad a' dianamh dí-dóich thart i nÉirinn (.i. arm Shasanaí) in a story from Ballycroy, and glossed 'outrage, harm', by the sgéaluí.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

Breathnach

Riocard a' Bhreathnaigh, Riocard a' Tower, was a well known seanachai

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

béal

tá tú cailltí púnáiltí i mbéal síogáin lá gimhridh (SBh), said of a person who has not the comfort of a hayshed, and has to stand in the face of a rick getting out fodder on a wet windy winter's day.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

anachain

d'ordaigh Dia an anachainn a sheachaint (sean-ocal); used to warn a person to avoid a house in which people were down with 'flu.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

áith

'siad na mná a dhóigh an áith, 'twas the women burned the kiln (sean-ocal).

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good

climirt

"strippings". This same form I heard at Cor Fhéilim near Ballyvary.

Translator: Seosamh Ó Cathail
Quality: good
Showing 16 to 30 of 59 entries